Η ψυχική υγεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας, διαμέσου της οποίας ο άνθρωπος εκδιπλώνει τις γνωστικές και τις συναισθηματικές του δυνατότητες.

    Διαθέτοντας ένα ισορροπημένο ψυχικό και νοητικό απόθεμα, το άτομο καθίσταται πιο αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των στρεσογόνων καταστάσεων της  καθημερινότητας και γίνεται ικανότερο να αντιμετωπίζει με σύνεση και ωριμότητα τις τρέχουσες καταστάσεις και τα αναμενόμενα άγχη της ζωής.

    Οι ψυχικές διαταραχές επηρεάζουν άμεσα την προσωπική υγεία του ατόμου, αλλά και συντελούν στην έκπτωση της λειτουργικότητάς του, διαταράσσοντας την οικογενειακή και επαγγελματική του ισορροπία με τον αντίστοιχο κοινωνικό αντίκτυπο.

     Η παγκόσμια οργάνωση  υγείας, ως βασικό ορισμό για την υγεία  αναφέρει ότι:  «υγεία είναι η κατάσταση της  πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία αρρώστιας ή αναπηρίας».    

     Αρκετοί βέβαια, είναι  επιφυλακτικοί  απέναντι στην ψυχιατρική και στον ψυχίατρο, για τον οποίο νομίζουν ότι είναι ο γιατρός που ασχολείται αποκλειστικά με τους «τρελούς», είτε πιστεύουν ότι το μόνο που γνωρίζει να κάνει, είναι να  «φορτώνει» με πολύ βαριά φάρμακα, κυρίως ηρεμιστικά, τα οποία κοιμίζουν και καταστέλλουν ή «σε κάνουν φυτό».

        Σ’ αυτό συμβάλλουν δυστυχώς, ακόμα και στις μέρες μας, τα μέσα  ενημέρωσης   καθώς ο ψυχίατρος είτε περιγράφεται ως ένας γραφικός τύπος με εκκεντρική εμφάνιση και διάφορα τικ (ελληνικές ταινίες), είτε δεν προβάλλεται καθόλου και όταν πρέπει να ακουστεί η λέξη «ψυχίατρος» και να προβληθεί  το έργο του, αντικαθίσταται  από  άλλες εκφράσεις, «πιο ελαφρές» για το λαό μας, όπως ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός σύμβουλος ψυχικής υγείας, κ.ά.π.

     Συνεπώς, επηρεασμένοι άλλοτε από τις προκαταλήψεις και την σκόπιμη παραπληροφόρηση και άλλοτε από το ρατσισμό απέναντι στους ψυχιάτρους και τα άτομα με ψυχικές παθήσεις, τα οποία «κουβαλούν» ένα κοινωνικό στίγμα, η ψυχιατρική πολλές φορές διακωμωδείται και ενίοτε προβάλλεται ως τιμωρία («για ψυχίατρο είσαι», «πάρε τα χάπια σου»).

   Το αντικείμενο, ωστόσο, της ψυχιατρικής είναι ο άνθρωπος και η επικοινωνία του με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, καθώς κάθε διαταραχή της  επικοινωνίας  μεταφράζεται αρχικά σε ψυχική δυσκολία, που ενδεχομένως να μετασχηματιστεί στη συνέχεια σε ψυχιατρική διαταραχή ή ψυχική πάθηση. 

    Η ψυχιατρική, ούσα ως η νεότερη ειδικότητα της ιατρικής, προτείνει επιστημονικές μεθόδους διαχείρισης των ψυχικών δυσκολιών και των διαταραχών που απορρέουν απ’ αυτές∙ ειδικά στις μέρες μας, στην εποχή της βαριάς και συνεχώς επιδεινούμενης οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας, όπου η ψυχική υγεία κάθε πολίτη έχει κλονιστεί, η επιστήμη της ψυχιατρικής είναι πιο επίκαιρη από ποτέ άλλοτε.

    Άλλωστε, σύμφωνα με τη διεθνή έρευνα, καταδεικνύεται ότι παγκοσμίως η ψυχική ασθένεια έχει καταστεί πρώτη σε συχνότητα ασθένεια στη δεκαετία που διανύουμε, γεγονός που δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κληρονομικότητα – όπως πιστευόταν παλαιότερα, αλλά οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο ζωής, τις συνθήκες διαβίωσης, την ανεργία, την άνιση κατανομή του πλούτου και τις κοινωνικοπολιτισμικές διαφορές.  

    Τέλος αξίζει να αναφερθεί, ότι εκτός από τις «αμιγείς» ψυχικές διαταραχές, πλείστα όσα σωματικά νοσήματα, όπως οι καρδιοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα κακοήθη νεοπλάσματα, τα αυτοάνοσα νοσήματα κ.ά.π, «συνοδεύονται» από ψυχικές διαταραχές, τα οποία όμως διαχειρίζονται ή θεραπεύονται ευκολότερα, αν αντιμετωπιστεί σωστά η ψυχική επιβάρυνση που απορρέει από αυτά.  

Με άλλα λόγια δεν υπάρχει υγεία χωρίς την ψυχική υγεία!

  Δεν είναι βέβαια τυχαία και άνευ σημασίας η ρήση των αρχαίων προγόνων μας: 

          

                 «Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»

 

Δημήτρης Κάλφας
Ψυχίατρος